Guemesia Ochoai adlı ve tek bir kafatasından teşhis edilen dinozorun, yaklaşık 66 milyon yıl önce soyları tükenmeden Avrupa, Afrika, Güney Amerika ve Hindistan’da dolaşan, abelisauridler olarak bilinen küçük etoburlardan oluşan bir gruba ait olduğu düşünülüyor.
G. ochoai’nin kafatası, kuzeybatı Arjantin’de bulunan türünün tek örneğidir ve yaklaşık 70 milyon yaşındadır. Diğer abelisauridlerin aksine, beyin kabuğu oldukça küçüktür. Aslında, bugüne kadar kaydedilen en küçük beyinli abelisauridlerden biridir. Güney Amerika’nın güney ucunda yaşayan ve yakın zamanda Jurassic World’de yer alan ünlü Carnotaurus cinsinin yüzde 70’i kadardır.
Dinozor, ilk olarak Mezozoik dönemde ortaya çıkan, yaşayan tek üyeleri kuşlar olan, arkozor sürüngen grubu. Yeni keşfedilen türün kolları Patagonya’daki diğer türlerin kollarına benziyor olsaydı, geniş göğsüne boş yere inanırlardı. Kemikleşmiş bilek kemikleri veya hareketli dirsek eklemleri olmadan, abelisauridler parmaklarının arasında bir şeyi kavramak şöyle dursun, üst uzantılarını bile bükemezlerdi. Pençeleri bile yoktu.
Ama bunun seni aldatmasına izin verme. Kuzey Yarımküre’deki T- rex’in daha uzun ve daha kaslı kolları olmasına rağmen, abelisauridler yine de kendilerinden çok daha büyük avları alt edebilirdi. Güçlü çeneleri ve bıçak benzeri dişleri, cılız ön ayaklarını kolayca oluşturur.
Sadece bir kafatasıyla, G. ochoai’nin diğer abelisauridlere göre nasıl ölçüldüğünü söylemek zor, ancak Birleşik Krallık Doğa Tarihi Müzesi’nden yapılan bir basın açıklaması, onu aşağıda gösterilen Carnotaurus sastrei ile karşılaştırıyor ama daha küçük bir kafa ve boynu var. Birleşik Krallık’taki NHM’den paleontolog Anjali Goswami, “Bu yeni dinozor türü için oldukça sıra dışı” diyor.
“Bu bölgede yaşayan dinozorların Arjantin’in diğer bölgelerindekilerden oldukça farklı olduğunu gösteriyor ve Güney Amerika’nın Kretase döneminde farklı eyaletler fikrini destekliyor.”
Analiz, abelisauridlerin Güney Amerika’da uzmanların düşündüğünden daha çeşitli olduğunu öne süren diğer yeni keşifleri destekliyor. Güney süper kıtası Gondwana ayrılmaya başladığında, abelisauridlerin farklı izole ekosistemlere uyum sağlayabildiği görülüyor.
Neden bu kadar küçük kolları geliştirdikleri hala belirsiz. Uzmanlar, bunların körelmiş uzuvlar, bir zamanlar onların varlığından yararlanan atalardan kalan işe yaramaz kalıntılar olduğundan şüpheleniyorlar.
Şimdiye kadar Arjantin’de bulunan neredeyse tüm abelisaurid fosilleri Patagonya’dandı ve komik derecede küçük silahlar da dahil olmak üzere birçok fiziksel benzerliği paylaşıyorlar. Ancak G. ochoai kuzeybatıda bulunan ilk kişidir ve özellikleri oldukça farklıdır, muhtemelen daha sıcak bir iklimdeki yaşamı yansıtır.
Örneğin kafatası, dinozorun cildinin yüzeyine kan pompalayarak ve ısıyı serbest bırakarak soğumasına izin vermiş olabilecek bir dizi küçük delik barındırıyor. Böyle bir özellik daha güneyde o kadar kullanışlı olmazdı.
Yazarlar, “Geç Kretase sırasında Güney Amerika, bazı omurgalılar için filtre görevi gören bir deniz koridoru tarafından kuzeydoğu ve güneybatı alemlerine bölündü” diye yazıyorlar.
“Diğer abelisauridlerin aksine Guemesia tarafından sergilenen güçlü morfolojik farklılıklar, geç Kretase döneminde kuzeybatı Arjantin’in biyocoğrafik farklılığının ek bir kanıtı olabilir.”
Dünyanın fosil bakımından zengin diğer bölgeleriyle karşılaştırıldığında, Arjantin nispeten keşfedilmemiş, yani bu muhtemelen bulacağımız son abelisaurid türü değil.
Çalışma, Omurgalı Paleontolojisi Dergisi’nde yayınlandı.
Aslı Lökcü
